สมาชิกวุฒิสภา (สว.) จำนวน 250 คนที่แต่งตั้งโดยคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) จะมีอายุห้าปีตามรัฐธรรมนูญ 2560 เท่านั้น โดยหลังจากที่ครบกำหนดในวันที่ 11 พฤษภาคม 2567 ก็จะต้องมีการสรรหา สว. ชุดใหม่ ซึ่งจะมีจำนวน 200 คน มาจากผู้สมัครตามกลุ่มอาชีพคัดเลือกกันเอง
ระยะเวลาห้าปีของ สว. แต่งตั้งมีบทบาทสำคัญในการแต่งตั้งบุคคลไปดำรงตำแหน่งในศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรอิสระ ขวางการแก้ไขรัฐธรรมนูญ และขวางการเลือกนายกรัฐมนตรีอีกด้วย การมี สว. ชุดใหม่ที่อย่างน้อยจะไม่ได้มาจาก คสช. โดยตรง จะช่วยเปิดประตูให้การเมืองไทยสามารถเดินไปข้างหน้าได้
แต่กว่าจะถึงวันที่ได้ สว. ชุดใหม่ คนไทยอาจจะต้องรออย่างน้อยสองเดือนกว่าที่กระบวนการสรรหาจะเสร็จสิ้น โดยในระหว่างนี้ สว. แต่งตั้งโดย คสช. ก็ยังคงอยู่ในอำนาจต่อไปจนกว่าการคัดเลือกจะแล้วเสร็จใช้ สว. ชุดใหม่เข้าปฏิบัติหน้าที่ได้
ระยะเวลาคัดเลือก สว. ตามกฎหมาย
หลังจากที่ สว. ชุดแต่งตั้งครบวาระห้าปีตามบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญในวันที่ 11 พฤษภาคม 2567 การเลือก สว. ชุดใหม่ก็จะดำเนินการตามวิธี “ปกติ” ในรัฐธรรมนูญ 2560 โดยรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 107 วรรคท้าย ระบุว่า การเลือก สว. ชุดใหม่จะเริ่มด้วยการตราเป็นพระราชกฤษฎีกา หลังจากนั้น คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ก็จะต้องประกาศวันที่จะเริ่มกระบวนการสรรหา สว. ภายในห้าวัน
พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 มาตรา 12 กำหนดว่าภายในห้าวันหลังมีพระราชกฤษฎีกา กกต. จะต้องประกาศข้อมูลดังนี้
- วันรับสมัครผู้ที่ประสงค์จะเข้ารับการสรรหาเป็น สว. ต้องไม่เกิน 15 วันหลังมีพระราชกฤษฎีกา และระยะเวลารับสมัคร 5-7 วัน
- วันเลือกระดับอำเภอ ระดับจังหวัด และระดับประเทศ โดยมีกำหนดวันดังนี้
- วันเลือกระดับอำเภอ ไม่เกิน 20 วันหลังจากสิ้นสุดการรับสมัคร
- วันเลือกระดับจังหวัด ไม่เกินเจ็ดวันหลังจากวันเลือกระดับอำเภอ
- วันเลือกระดับประเทศ ไม่เกิน 10 วันหลังจากการเลือกระดับจังหวัด
หลังจากที่การเลือกในระดับประเทศได้ผู้ที่ได้รับการคัดเลือกลำดับสุดท้ายจากกลุ่มอาชีพ 20 กลุ่ม กลุ่มละ 10 คน กกต. จะต้องรอไว้ก่อนอย่างน้อยห้าวัน หาก กกต. เห็นว่ากระบวนการคัดเลือกเป็นไปด้วยความสุจริต และเที่ยงธรรม ก็ให้ประกาศผลการสรรหา สว. ชุดใหม่ 200 คนในราชกิจจานุเบกษา เป็นอันจบกระบวนการ
รออย่างน้อยสองเดือน ได้เห็นหน้า สว. ชุดใหม่
ในวันที่ 23 เมษายน 2567 เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ระบุว่าคณะรัฐมนตรี (ครม.) เห็นชอบพระราชกฤษฎีกา (พ.ร.ฎ.) ตามที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เสนอ และวันที่ 13 พฤษภาคม 2567 กกต. ออกประกาศกำหนดวันรับสมัคร สว.
โดยมีกรอบเวลาการเลือก สว. ชุดใหม่ดังนี้
- 11 พ.ค. 2567 สว. แต่งตั้ง หมดอายุ + ประกาศพระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือก สว.
- 13 พ.ค. 2567 ประกาศกำหนดวันรับสมัคร สว. (รู้วันรับสมัคร)
- 20-24 พ.ค. 2567 เปิดรับสมัคร สว. ผู้สมัครยื่นใบสมัคร-หลักฐาน ในอำเภอที่สมัคร
- 9 มิ.ย. 2567 เลือกระดับอำเภอ
- 16 มิ.ย. 2567 เลือกระดับจังหวัด
- 26 มิ.ย. 2567 เลือกระดับประเทศ
- 2 ก.ค. กกต. ประกาศผลการเลือก สว.
ดังนั้น กระบวนการสรรหา สว. ตั้งแต่เริ่มประกาศพระราชกฤษฎีกาจะใช้เวลาอย่างมากที่สุดประมาณ 64 วัน ทำให้คนไทยจะต้องรออย่างน้อยกว่าสองเดือนกว่าที่ สว. ชุดใหม่จะเข้าปฏิบัติหน้าที่ โดยในระหว่างกระบวนการสรรหานี้ สว. 250 คนชุดแต่งตั้งโดย คสช. ก็จะยังรักษาการต่อไป โดยยังมีอำนาจในการผ่านกฎหมายและให้ความเห็นชอบองค์กรอิสระอยู่เช่นเดิม แต่จะสูญเสียอำนาจบางประการไป เช่น อำนาจในการร่วมเลือกนายกรัฐมนตรีจะหมดลงในวันที่ 24 พฤษภาคม 2567
