รู้จัก ส.ว.ตัวสำรอง: ตัวจริงพ้นตำแหน่งแล้ว 3 คน บัญชีสำรองมีอีก 96 คน

เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2563 อุดม คชินทร สมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) หมายเลข 245 ได้ลาออกจากการเป็น ส.ว. เนื่องจากต้องการไปรับตำแหน่งประธานคณะกรรมการการอุดมศึกษา โดยคนที่จะถูกแต่งตั้งขึ้นมาแทนคือ ประสิทธิ ปทุมารักษ์ ผู้มีรายชื่อในบัญชีสำรองแบบที่ คสช. สรรหา ลำดับที่ 3

สำหรับ อุดม คชินทร นั้นเป็นอดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล และเป็นอดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการในรัฐบาล คสช. ส่วนคนที่คาดว่าจะมาแทนที่คือ ประสิทธิ ปทุมารักษ์ เป็นอดีตสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช.) และปัจจุบันดำรงตำแหน่งนายกสภามหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม

 

ส.ว.พ้นตำแหน่งไป 3 คนแล้ว

อุดม คชินทร ถือเป็น ส.ว. คนที่ 3 ที่พ้นจากตำแหน่ง ส.ว.แต่งตั้ง

ผู้ที่พ้นตำแหน่งไปก่อนหน้านี้คือ

1. ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในรัฐบาล คสช. ที่ลาออกตั้งแต่วันที่ 31 สิงหาคม 2562 หลังจากศาลรัฐธรรมนูญมีมติให้ความเป็นรัฐมนตรีในตำแหน่ง รมว.ศึกษาธิการสิ้นสุดลงเฉพาะตัวตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 170 วรรคหนึ่ง (5) กรณีคู่สมรสซื้อหุ้นเพิ่ม 800 หุ้น ในบริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) ซึ่งเป็นบริษัทที่เป็นคู่สัมปทานกับรัฐ ส่วนคนที่มาแทนตำแหน่งคือ อภิชาติ โตดิลกเวชช์ อดีตอธิบดีกรมพัฒนาชุมชน

2. ชยุต สืบตระกูล พ้นจากตำแหน่งเมื่อวันที่ 25 กันยายน 2562 หลังจากศาลฎีกาพิพากษาให้มีความผิดฐานเป็นเจ้าพนักงานร่วมกันใช้อำนาจในตำแหน่งโดยทุจริต กรณีร่วมกับผู้บริหาร กทม.เก่าจัดซื้อที่ดินจอดรถขยะของ กทม. ราคา 270 ล้านบาท แพงเกินจริงกว่า 36 ล้านบาท และรับค่านายหน้าขายที่ดินเป็นเงิน 18 ล้านบาท ส่วนคนที่มาแทนตำแหน่งคือ จัตุรงค์ เสริมสุข อาชีพทนายความ อดีตผู้สมัครคัดเลือกกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.)

 

บัญชีสำรอง ส.ว. ยังเหลืออีก 96 คน

เป็นที่ทราบกันดีว่าผู้ดำรงตำแหน่ง ส.ว.ในปัจจุบัน 250 คนมาจากการแต่งตั้งของ คสช. ในกรณีที่ตำแหน่งเหล่านี้ว่างลง ไม่ว่าจะด้วยการลาออก การเสียชีวิต การเกษียณอายุราชการ (กรณีเป็น ส.ว.โดยตำแหน่ง) จะมีผู้ดำรงตำแหน่งแทนโดยคัดเลือกจากบัญชีสำรอง

แล้วบัญชีสำรองคืออะไร

รัฐธรรมนูญ 2560 กำหนดให้ต้องคัดเลือกรายชื่อสำรองจากบุคคลที่ได้รับสรรหามาแล้วมาจัดทำเป็น “บัญชีสำรอง ส.ว.” ซึ่งมีความสำคัญมาก เนื่องจากรัฐธรรมนูญ มาตรา 296 (4) กำหนดไว้ว่า ถ้ามีตำแหน่ง ส.ว. ที่ได้รับการแต่งตั้งและทำหน้าที่อยู่ว่างลง ให้เลื่อนรายชื่อบุคคตามลำดับในบัญชีสำรองขึ้นทำหน้าที่แทน โดยให้ ‘ส.ว. ตัวสำรอง’ ทำหน้าที่เท่าวาระของ ‘ส.ว.ตัวจริง’ คนนั้นๆ ที่เหลืออยู่

การเลื่อนรายชื่อจากบัญชีสำรองก็ต้องเลื่อนตามที่จัดทำไว้สำหรับ ส.ว.แต่ละประเภท โดยแบ่งบัญชี ส.ว. สำรองออกเป็น 2 ประเภท คือ ส.ว.สำรอง กลุ่มอาชีพ กับ ส.ว.สำรอง กลุ่ม คสช.คัดเลือก บัญชีละ 50 คน

๐ ส.ว.สำรอง กลุ่มอาชีพ 

คสช. ออกเป็นประกาศ คสช. ฉบับที่ 1/2562 เรื่อง การกำหนดรายชื่อบุคคลสำรอง สำหรับการคัดเลือกให้ดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภาตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 นับถึงวันที่ 17 มีนาคม 2563 บัญชีสำรองฉบับนี้ใช้สำหรับเลื่อนบุคคลในบัญชีสำรองขึ้นไปเป็น ส.ว. แล้ว 1 คน คือ จัตุรงค์ เสริมสุข 

๐ ส.ว.สำรอง กลุ่ม คสช.คัดเลือก

คสช. ออกเป็นประกาศ คสช.ฉบับที่ 2/2562 เรื่องประกาศรายชื่อบุคคลสำรอง สำหรับการคัดเลือกให้ดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภา ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 บัญชีสำรองฉบับนี้หากนับกรณีของ อุดม คชินทร ด้วยก็ถูกใช้ไปแล้วถึงลำดับที่ 3 (ประสิทธิ ปทุมารักษ์) โดยรายชื่อ ส.ว. สำรองลำดับที่ 1 ของบัญชีนี้คือ ดอน ปรมัตถ์วินัย แต่เนื่องจากดอนยังดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ทำให้มีลักษณะต้องห้ามตามรัฐธรรมนูญ หากยังไม่ลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรี ไม่สามารถเป็น ส.ว.ได้ ส่วนลำดับที่ 2 อภิชาติ โตดิลกเวชช์ นั้น ขณะนี้กำลังดำรงตำแหน่ง ส.ว. อยู่

 

รัฐธรรมนูญ 2540 เมื่อ ส.ว.ลาออกต้องเลือกตั้งคนใหม่

รัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 269 กำหนดให้มี ส.ว.สำรองถึง 100 คน แทนที่ ส.ว.ที่พ้นจากตำแหน่ง โดยไม่ต้องทำการสรรหาใหม่เลย หากเปรียบเทียบกับรัฐธรรมนูญ 2540 ในมาตรา 134 กำหนดไว้ว่า เมื่อมี ส.ว.พ้นจากตำแหน่งก่อนที่วุฒิสภาจะครบวาระ ให้ทำการเลือกตั้ง ส.ว.คนใหม่แทนภายใน 45 วัน หลังจากที่ ส.ว.คนเดิมพ้นจากตำแหน่ง

แม้แต่รัฐธรรมนูญ 2550 ที่มี ส.ว.ที่มาจากทั้งการเลือกตั้งและแต่งตั้งผสมกัน ก็ยังกำหนดไว้ในมาตรา 120 ว่า หาก ส.ว.พ้นจากตำแหน่งก่อนที่วุฒิสภาจะครบวาระ ให้กรรมการสรรหา ส.ว.ทำการสรรหาคนใหม่มาแทนที่หรือให้เลือกตั้ง ส.ว.คนใหม่มาแทนที่ ส.ว.ที่พ้นตำแหน่งออกไป แล้วแต่ประเภท

จะสังเกตได้ว่ารัฐธรรมนูญ 2 ฉบับก่อนหน้านี้ ไม่เคยมีการกำหนดบัญชีสำรอง ส.ว. ไว้ล่วงหน้าเลย ดังนั้น บัญชีสำรองจึงเป็นนวัตกรรมของรัฐธรรมนูญ 2560 โดยแท้

You May Also Like
อ่าน

ข้าราชการลาออกชั่วคราวเพื่อลงสมัคร สว. 67 ได้

กฎหมายหลายฉบับได้เปิดช่องให้ข้าราชการปัจจุบันสามารถลาออกเพื่อสมัครเป็น สว. ได้โดยมีผลทันทีนับแต่วันที่ยื่นลาออก และหากไม่ได้รับการเลือกเป็น สว. ก็ยังมีทางเลือกสามารถกลับไปรับราชการได้ตามเดิมเช่นกัน
อ่าน

5 คูหา เปลี่ยนประเทศไทย: ปฏิทินแห่งความหวังสู่รัฐธรรมนูญใหม่

17 มีนาคม 2567 านเสวนา “5 คูหา เปลี่ยนประเทศไทย: ปฏิทินแห่งความหวังสู่รัฐธรรมนูญใหม่” ชวนมองไปข้างหน้า เดินหน้าเขียนรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ มีกระบวนการอย่างไร ประชาชนจะทำอะไรได้บ้าง รวมถึงการเลือก สว. ชุดใหม่