ศาลรัฐธรรมนูญ

พฤศจิกายน 2567 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจำนวนสองคนพ้นจากตำแหน่งเนื่องจากดำรงตำแหน่งครบวาระพิเศษเก้าปี ส่งผลให้ต้องมีการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญใหม่ มีผู้สมัครสองคนที่ได้รับการสรรหาที่เสนอชื่อต่อไปยังที่ประชุมวุฒิสภาได้แก่ ศาสตราจารย์สิริพรรณ นกสวน สวัสดี แทนที่นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ และชาตรี อรรจนานันท์ แทนที่ปัญญา อุดชาชน

รัฐธรรมนูญ 2560 ออกแบบกลไกให้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญและกรรมการองค์กรอิสระ มาจากการ “คัดเลือก-สรรหา” และผ่านความเห็นชอบโดยวุฒิสภา ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชน แต่มาจากการเลือกกันเอง

13-14 กุมภาพันธ์ 2568 รัฐสภามีนัดพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมสองฉบับซึ่งเสนอโดยสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) พรรคประชาชน และ สส. พรรคเพื่อไทย เพื่อปลดล็อกรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 256 เปิดช่องให้มีการเลือกตั้ง สสร.​ อย่างไรก็ดี การประชุมทั้งสองวันจบลงด้วยเหตุ “สภาล่ม” ไม่ได้เริ่มพิจารณาแก้รัฐธรรมนูญ หลังพรรคร่วมรัฐบาล – สมาชิกวุฒิสภา (สว.) ใช้แทคติกไม่แสดงตน – ไม่ร่วมพิจารณา อ้างขัดกับคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ

ที่ประชุมรัฐสภานัดพิจารณาวาระสำคัญโดยพิจารณาร่างแก้รัฐธรรมนูญสองฉบับที่เสนอโดยสส. พรรคประชาชน และพรรคเพื่อไทย ที่มีสาระสำคัญคือการตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญจากการเลือกตั้งมาจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ แต่สว. และสส. อยากถ่วงเวลาแก้รัฐธรรมนูญเสนอญัตติด่วนถามศาลอีกรอบ

พงศ์เทพ เทพกาญจนาระบุประชามติสองครั้ง ไม่ใช่สามครั้ง แต่เห็นว่า การยื่นให้ศาลรัฐธรรมนูญตีความอีกครั้งให้ชัดเจนจะเป็นโอกาสที่ดีเพื่อให้มีคำวินิจฉัยชี้ขาดชัดเจน

เดือนพฤศจิกายน 2567 มีตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 2 คนที่จะหมดวาระได้แก่ นครินทร์ เมฆไตรรัตน์และปัญญา อุดชาชน แม้ตุลาการทั้งสองคนนี้จะหมดวาระการดำรงตำแหน่งแล้วแต่จะต้องดำรงตำแหน่งต่อไปจนกว่า สว. จากระบบเลือกกันเอง จะเห็นชอบตุลาการศาลรัฐธรรมนูญใหม่สองคนมาแทนที่

22 พฤศจิกายน 2567 ศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งไม่รับคำร้อง ที่ธีรยุทธ สุวรรณเกษร ยื่นคำร้องให้วินิจฉัยว่าทักษิณ ชินวัตร และพรรคเพื่อไทย ใช้สิทธิเสรีภาพล้มล้างการปกครอง โดยเหตุผลคือยังไม่มีน้ำหนักพยานหลักฐานเพียงพอ

วันที่ 22 พฤศจิกายน 2567 ศาลรัฐธรรมนูญมีนัดประชุมเพื่อพิจารณาว่าจะรับหรือไม่รับคำร้อง กรณีธีรยุทธ สุวรรณเกษร ยื่นคำร้องให้วินิจฉัยว่าทักษิณ ชินวัตร และพรรคเพื่อไทย ใช้สิทธิเสรีภาพเพื่อล้มล้างการปกครองหรือไม่

กกต. ควร “เร่ง” ดำเนินการส่งเรื่องไปให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยกรณี สว. สมชาย เล่งหลัก ยิ่ง กกต. ส่งเรื่องช้า ยิ่งทำให้ สว. ที่มีลักษณะต้องห้าม ยังอยู่ในตำแหน่ง สว. ต่อไปอีก