ละเมิดอำนาจศาล

ในหลายประเทศที่ก้าวหน้าทางประชาธิปไตย เช่น สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร อินเดีย เปิดพื้นที่ให้ประชาชนทำหน้าที่ตรวจสอบศาลผ่านการวิพากษ์วิจารณ์

ความผิดฐาน “ละเมิดอำนาจศาล” เข้ามามีบทบาทสำคัญต่อสื่อ เพื่อปิดกั้นการเคลื่อนไหว การวิพากษ์วิจารณ์ และการว่าร้ายโจมตีการทำงานของศาล

ข้อค้นพบจากงานเสวนาชี้ให้เห็นความสับสนในที่มา เมื่อตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ บอกว่า ไม่ต้องการโทษจำคุกสำหรับความผิดฐานละเมิดอำนาจศาล แต่กรรมการร่างรัฐธรรมนูญกลับบอกว่า ไม่ได้เป็นคนใส่เพิ่มขึ้นมา ขณะกฎหมายที่ประกาศใช้กำหนดให้การวิจารณ์ศาลรัฐธรรมนูญโดยไม่สุจริตมีโทษจำคุก 1 เดือน

เรื่องราวของทนายความคนหนึ่งที่ต้องจำคุกสามเดือน หลังไม่พอใจที่ศาลจำหน่ายคดีเพราะการสื่อสารกับเจ้าหน้าที่ผิดพลาด และการกระทำเดียวกลายเป็นข้อหาสองคดี

ท่ามกลางความขัดแย้งทางการเมือง การใช้สิทธิทางศาลถือเป็นวิธีการหนึ่งที่คู่ขัดแย้งทางการเมืองเลือกเดินเพื่อต่อสู้กับฝ่ายตรงข้าม เช่น การฟ้องคณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.) ในความผิดฐานกบฎต่อศาลอาญา โดยคนที่ไม่เห็นด้วยกับการรัฐประหาร

21 มีนาคม 2560 ศาลจังหวัดราชบุรีสั่งห้ามจดบันทึกคำเบิกความและการสืบพยานคดีสติกเกอร์โหวตโน ความผิดตาม พ.ร.บ.ประชามติฯ แม้อาจจะลดการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการยุติธรรม

สุดสงวน หรือ อาจารย์ตุ้ม ผู้เคยถูกพิพากษาจากคดีละเมิดอำนาจศาล ชี้ ศาลใช้ดุลยพินิจในคดีละเมิดอำนาจศาลกว้างเกินไป ด้าน นศ.ป.โท เปิดงานวิจัย พบแนวฎีกา การกระทำประพฤติตนไม่เรียบร้อยใน-นอกบริเวณศาล ชี้ ความผิดฐานละเมิดอำนาจศาลคล้ายวันสต็อปเซอร์วิส (one stop service) ศาลเห็นเอง พิจารณาเอง พิพากษาเองได้

“ประพฤติตนไม่เรียบร้อย” ในความผิดฐานละเมิดอำนาจศาลถูกตีความกว้าง และแนวพิพากษายังกลับไปกลับมาไม่ตายตัว

กฎหมายฮาเฮ ตอนที่ 7 ละเมิดอำนาจศาลไม่ใช่ในศาลอย่างเดียวเท่านั้น แต่มีคำพิพากษาศาลฎีกาที่ขยายอำนาจออกไปนอกศาลอีก