องค์กรอิสระ

วุฒิสภาได้พิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลผู้ได้รับการเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจำนวน 4 จาก 5 คน ในวันที่ 11 ก.พ. 63 ส่วน 21 ก.พ. 63 เป็นวันนัดฟังคำวินิจฉัยคดีพรรคอนาคตใหม่กู้เงินธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ชวนดูว่าแล้วว่าที่ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญทั้ง 4 คน จะมาทันคดียุบพรรคอนาคตใหม่หรือไม่

11 กุมภาพันธ์ 2563 วุฒิสภามีมติเห็นชอบบุคคลผู้ได้รับเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ หลังจาก กมธ.ตรวจสอบประวัติฯ ได้ขอเลื่อนการพิจารณาคุณสมบัติมากถึง 4 ครั้ง นับจนถึงวันนี้เป็นระยะเวลากว่า 163 วัน สุดท้ายแล้ววุฒิสภามีมติเห็นชอบว่าที่ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญทั้งหมด 4 จาก 5 คน

หากนับวันตั้งแต่ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณฯ 2563 ได้เข้าสู่การพิจารณา ไปจนถึงวันที่ศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยให้มีการลงมติใหม่นั้น จะถือว่า ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณฯ ได้เข้าสู่การพิจารณาของสภาผู้แทนฯ มาแล้วไม่น้อยกว่า 114 วัน ซึ่งถ้าดูในมาตรา 143 ของรัฐธรรมนูญ ได้วางกรอบเวลาไว้ว่า สภาผู้แทนฯ ต้องพิจารณาให้เสร็จในรอบ 105 วัน มิเช่นนั้นจะถือว่า สภาผู้แทนฯ ได้ให้ความเห็นชอบร่างกฎหมายที่รัฐบาลเสนอโดยไม่ได้มีการแก้ไขใดๆ

29 มกราคม 2563 ศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งรับคำร้อง กรณี ส.ส.เสียบบัตรแทนกันระหว่างพิจารณา ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 ซึ่งอาจทำให้ร่างกฎหมายตกทั้งฉบับ หรือตกบางส่วนก็ได้

21 มกราคม 2563 ศาลรัฐธรรมนูญนัดฟังคำวินิจฉัยคดียุบพรรคอนาคตใหม่ แต่เชื่อว่า หลายคนที่ไม่ได้ติดตามอย่างใกล้ชิดคงยังมีคำถาม ตั้งแต่ว่า ยุบพรรคในข้อหาอะไร ใช้อะไรเป็นหลักฐาน และศาลรัฐธรรมนูญเป็นใครมาจากไหน รวมถึงคำถามสำคัญที่ว่า ยุบอนาคตใหม่แล้วไงต่อ ชวนมาสำรวจคำตอบกัน

ในวันที่ 21 มกราคม 2563 ศาลรัฐธรรมนูญนัดฟังคำวินิจฉัยคำร้องขอให้ยุบพรรคอนาคตใหม่ โดยอ้างว่า พรรคการเมืองนี้กระทําการอันอาจเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หรือที่เรียกชื่อเล่นว่า คดีอิลลูมินาติ แต่อย่างไรก็ดี คดีดังกล่าวมีประเด็นทางกฎหมายที่จำเป็นจะต้องวินิจฉัยเรื่องอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญก่อนว่า ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจออกคำวินิจฉัยในประเด็นการสั่งยุบพรรคการเมืองได้หรือไม่

8 มกราคม 2563 ที่คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ท่าพระจันทร์) มีวงเสวนาในหัวข้อพรรคการเมืองกับอนาคตประชาธิปไตยที่ว่าด้วยความสำคัญของสถาบันพรรคการเมือง ปมปัญหาของรัฐธรรมนูญ และบทบาทขององค์กรที่ใช้อำนาจตุลาการ ซึ่งส่งผลต่ออนาคตประชาธิปไตยไทย

20 พฤศจิกายน 2562 ศาลรัฐธรรมนูญมีนัดอ่านคำวินิจฉัย คดีของธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ หัวหัวพรรคอนาคตใหม่ ปมถือหุ้น บริษัท วี-ลัค มีเดีย

จากการตรวจคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ออกมาในปี 2562 จำนวน 11 คดี พบว่า คำวินิจฉัยส่วนใหญ่เป็นคุณกับฝ่ายคสช. มากกว่าฝ่ายที่ต่อต้านคสช.

ศาลรัฐธรรมนูญจึงต้องมีหลักประกัน “ความเป็นอิสระ” ไม่ให้ตกเป็นเครื่องมือของฝ่ายใด แต่การรัฐประหาร ปี 2557 ได้ทำให้ความเป็นอิสระถูกเคลือบแคลง