รัฐสภา

รัฐธรรมนูญแต่ละฉบับ ออกแบบที่มาสมาชิกวุฒิสภา (สว.) แตกต่างกันไปตามประวัติศาสตร์ทางการเมือง อย่างเร็วกลางเดือนกรกฎาคม 2567 คนไทยจะได้ทราบว่าใครจะได้เป็น สว. 200 คนบ้าง แต่ก่อนจะถึงวันนั้น ชวนย้อนดูที่มาของสว. ทุกชุด ตั้งแต่ สว.ชุดแรก หรือที่เรียกกันในสมัยนั้นว่า “พฤฒสภา” เรื่อยมาจนถึงวิธีการได้มาซึ่ง สว.จากการเลือกกันเอง ที่จะมาแทน สว.ชุดพิเศษ 250 คน

ช่วงกลางปี 2567 จะมีการเลือกสว. ชุดใหม่ตามระบบ “แบ่งกลุ่มอาชีพ” และให้ “เลือกกันเอง” ซึ่งระบบนี้ยังมีช่องโหว่เพียบ ที่อาจทำให้สว. ไม่ได้เป็นตัวแทนของกลุ่มต่างๆ และไม่สะท้อนเสียงประชาชนจริงๆ

ระบบ แบ่งกลุ่มอาชีพ-เลือกกันเอง เอื้อสำหรับการจัดตั้งคนสมัครเลือกพวกเดียวกัน แต่ผลลัพธ์สุดท้ายอาจ “ล็อก” ไม่ได้ง่าย หากมีคนที่สมัครเข้าไปอย่าง “อิสระ”

กมธ. พิทักษ์สถาบันฯ ออกผลงานชิ้นใหญ่ เป็นรายงานความยาว 398 หน้า เรื่อง คุณูปการของสถาบันพระมหากษัตริย์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขและฝ่ายนิติบัญญัติ

กระบวนการได้ สว. จะมาจากการเลือกกันเองของผู้สมัคร แต่ก็มีกรรมการในการคอยดูแลและควบคุมการเลือก สว. ด้วยเช่นกัน โดยใน พ.ร.ป.ว่าด้วยการได้ซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 และระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการเลือกสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 ได้กำหนดที่มาและบทบาทของผู้ดูแลการเลือก สว. ไว้ดัง

เหลือเวลาอีกไม่ถึงหนึ่งปี ในวันที่ 11 พฤษภาคม 2567 สว. ชุดที่ได้รับการแต่งตั้งโดย คสช. ทั้ง 250 คนก็จะหมดอายุ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า สว. จะหายไปจากการเมืองไทย เพราะจะมี สว. ชุดใหม่เข้ามาปฏิบัติหน้าที่แทน ซึ่งมีทั้งความเหมือนและความต่างจาก สว. ที่เรารู้จักเกือบห้าปีที่ผ่านมา

สว. ชุดพิเศษ 250 คนจะมีอายุครบห้าปีในวันที่ 11 พ.ค. 2567  หลังจากนั้นหน้าตาและที่มาของ สว. ผู้ทำหน้าที่กลั่นกรองกฎหมายก็จะเปลี่ยนไป สว. ชุดใหม่จากการเลือกกันเอง 200 คน มีวาระห้าปี ไม่มีอำนาจพิเศษแบบ สว. จาก คสช. แต่ยังมีอำนาจของฝ่ายนิติบัญญัติหลายประการ