ข้อเสนอแก้รัฐธรรมนูญ

ในวิกฤติการระบาดของโรคโควิด-19 ได้สะท้อนให้เห็นจุดอ่อนของรัฐธรรมนูญ ปี 2560 ที่ออกแบบมาให้พรรคการเมืองที่เป็นรัฐบาลขาดความชอบธรรมเพราะไม่ใช่พรรคที่มีตัวแทนมากที่สุดในสภา และการต้องไปรวมเสียงกับพรรคเสียงข้างน้อยยิ่งทำให้รัฐบาลอ่อนแอ ไม่เป็นเอกภาพ เมื่อผนวกกับรัฐราชการรวมศูนย์ยิ่งทำให้การตอบสนองปัญหาของประชาชนไม่สมบูรณ์ ขณะเดียวกัน วิกฤติโควิดยังทำให้ต้องพิจารณาทบทวนแนวคิดเรื่องรัฐสวัสดิการ และการพัฒนาอย่างยั่งยืนและมุ่งเน้นการมีส่วนร่วม

สถานการณ์ทางการเมืองต้นปี 2563 เกิดกระแสความไม่พอใจต่อการครองอำนาจแบบเผด็จการของรัฐบาล คสช.2 แผ่ขยายวงกว้างไปทั่ว ไอลอว์เสนอให้ผู้ที่กำลังทำกิจกรรมเรียกร้องประชาธิปไตยช่วยกันพิจารณาข้อเสนอเรื่องการแก้ไขรัฐธรรมนูญชุดนี้ ในฐานะหนทางหนึ่งที่จะกลับสู่ประชาธิปไตย

ศาลรัฐธรรมนูญยุบพรรคอนาคตใหม่ ถอนสิทธิกรรมการพรรคเป็นเวลา 10 ปี จากกรณี ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ให้พรรคกู้เงิน คดีนี้อยู่ในอำนาจศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งการแก้ไขอำนาจหน้าที่ศาลสามารถทำได้ผ่านการแก้ไขรัฐธรรมนูญเท่านั้น แต่ต้องทำประชามติก่อน และศาลรัฐธรรมนูญเองยังมีอำนาจวินิจฉัยข้อเสนอชี้ขาดได้ด้วย

19 กุมภาพันธ์ 2563 ที่ห้องประชุมคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มธ. ท่าพระจันทร์ มีวงเสวนาเรื่องประชาชนอยู่ตรงไหน เมื่อตุลาการเป็นใหญ่ในแผ่นดิน วิทยากรประกอบด้วย ผศ.ธีระ สุธีวรางกูร คณะนิติศาสตร์ มธ., ดร.เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง คณะนิติศาสตร์ จุฬาฯ, รศ.ดร.อนุสรณ์ อุณโณ คณะสังคมวิทยาฯ มธ. และสัณหวรรณ สีสด จากคณะกรรมการนักนิติศาสตร์สากล

งานเสวนาสิทธิมนุษยชน-สิทธิสตรี ในรัฐธรรมนูญ และสถานการณ์ปัจจุบัน เสนอแก้รัฐธรรมนูญให้ผู้หญิงมีโควต้าที่นั่งในการเมือง โดยเจตคติในสังคมที่มองผู้หญิงและความแตกต่างระหว่างเพศมีความสำคัญไม่แพ้กฎหมายและโครงสร้าง

ประชาชนอาจไม่ต้องรอให้สภาผู้แทนฯ ทำงานแก้ไขรัฐธรรมนูญแต่ฝ่ายเดียว เพราะสามารถริเริ่มเสนอแก้ไขรัฐธรรมนูญได้ด้วยตนเอง โดยรัฐธรรมนูญปี 2560 มาตรา 256 (1) ให้สิทธิประชาชน 50,000 คน รวบรวมชื่อกันเสนอเป็นร่างรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติมหรือฉบับประชาชนต่อรัฐสภาได้