รัฐธรรมนูญและรัฐสภา

รัฐธรรมนูญ 2560 ถูกวางกลไกให้แก้ยากด้วยการล็อคให้ สว. ต้องได้รับความเห็นชอบและไม่ได้วางกลไกจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ว่าจะต้องทำอย่างไร ไม่เพียงแต่กลไกที่ถูกวางไว้เท่านั้น ยังมีความพยายามอื่นในการ “ถ่วงเวลา” ทั้งด้วยการตั้งกรรมการขึ้นมาศึกษา การลงมติคว่ำ และการส่งศาลรัฐธรรมนูญให้วินิจฉัยซ้ำแล้วซ้ำเล่า

กลุ่มประชาชน Senate67 เรียกร้องให้กกต. รีบทำหน้าที่โดยตรวจสอบและสรุปผลการตรวจสอบเกี่ยวกับข้อกล่าวหาต่อการโกงการเลือกสว. โดยเร็วก่อนที่องค์กรอื่นจะต้องก้าวเข้ามาทำหน้าที่นี้แทน

ชิลี ไอซ์แลนด์ และแอฟริกาใต้ เป็นตัวอย่างของประเทศที่ใช้รัฐธรรมนูญเป็นเครื่องมือนำพาประเทศออกจากความขัดแย้ง สองประเทศแรกเริ่มต้นจากการชุมนุมครั้งใหญ่ที่มีชนวนเหตุจากความไม่เป็นธรรมทางเศรษฐกิจ จนนำสู่ข้อเรียกร้องการเขียนรัฐธรรมนูญใหม่

พฤศจิกายน 2567 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจำนวนสองคนพ้นจากตำแหน่งเนื่องจากดำรงตำแหน่งครบวาระพิเศษเก้าปี ส่งผลให้ต้องมีการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญใหม่ มีผู้สมัครสองคนที่ได้รับการสรรหาที่เสนอชื่อต่อไปยังที่ประชุมวุฒิสภาได้แก่ ศาสตราจารย์สิริพรรณ นกสวน สวัสดี แทนที่นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ และชาตรี อรรจนานันท์ แทนที่ปัญญา อุดชาชน

25 กุมภาพันธ์ 2568 สว. มีมติเห็นชอบให้ “แก้ไข” ร่าง พ.ร.บ. แก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.ก. การประมง พ.ศ. 2558  ตามที่ กมธ. วิสามัญได้เสนอให้แก้ไขร่างที่ผ่านความเห็นชอบของ สส. มาแล้ว ร่างกฎหมายจึง “ยังไม่ผ่าน” และสส. จะต้องพิจารณากันใหม่ ลงมติกันใหม่ว่า จะเห็นชอบกับการแก้ไขของวุฒิสภาหรือไม่

กรมสอบสวนคดีพิเศษ ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อสอบสวนแทนตำรวจใน “คดีพิเศษ” ​ที่ไม่ได้มีอำนาจสอบสวน “ทุกคดี” ในราชอาณาจักร โดยเฉพาะเมื่อเป็นเรื่องเลือกตั้งที่มีคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) มีอำนาจโดยตรงอยู่แล้ว ถ้าหากจังหวะนี้ดีเอสไอ “ก้าวไม่ถูก” ใช้การเมืองนำกฎหมาย ก็อาจ “ขาพลิก” กลายเป็นแผลใหญ่ทางการเมืองกันได้

รัฐธรรมนูญ 2560 ออกแบบกลไกให้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญและกรรมการองค์กรอิสระ มาจากการ “คัดเลือก-สรรหา” และผ่านความเห็นชอบโดยวุฒิสภา ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชน แต่มาจากการเลือกกันเอง

การแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 แบบ “รายมาตรา” หรือบางประเด็น อาจจะทำได้ชั่วคราว แต่ถ้าจะแก้ไขทุกประเด็นจะต้องแก้ไขเกือบทุกมาตรา ทำให้ซับซ้อน กลายเป็นรัฐธรรมนูญที่อ่านยาก