กระบวนการยุติธรรม

สนช.เห็นชอบร่าง พ.ร.บ.ยาเสพติดฯ โดยมีการแก้ไขบทบัญญัติเกี่ยวกับการกระทำเพื่อจำหน่ายให้ชัดเจนยิ่งขึ้น และมีการแก้ไขอัตราโทษความผิดเกี่ยวกับการนำเข้าหรือส่งออก

สนช. ผ่านร่างกฎหมาย แก้ไข พ.ร.บ.ศาลปกครองฯ เพื่อสร้างระบบการบังคับคดีแบบใหม่ หลังระบบเดิมพบปัญหาบังคับคดีหน่วยงานรัฐไม่ได้ จึงให้อำนาจศาลบังคับคดีเอากับทรัพย์สินส่วนตัวของเจ้าหน้าที่รัฐได้ และแม้บางคดีจะยังอยู่ระหว่างอุทธรณ์ ก็ขอให้ศาลสั่งบังคับคดีไปก่อนได้

ตลอดสองปีหลังการรัฐประหาร เรือนจำมีการเปลี่ยนแปลงไปมาก แต่สิ่งที่ไม่เคยเปลี่ยนคือ ความยากลำบากของผู้ต้องขังหรือนักโทษในเรือนจำ ไม่ว่าจะเป็นการบังคับใช้กฎสิบชื่อจำกัดผู้มีสิทธิเยี่ยมอย่างเคร่งครัด การให้เจ้าหน้าที่รัฐมาสอดส่องการติดต่อระหว่างคนข้างในกับบุคคลภายนอกรวมทั้งทนายความ นอกจากนี้ เรือนจำยังต้องเผชิญกับปัญหาสวัสดิภาพและความปลอดภัยในเรือนจำอีกด้วย

คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมายจัดเวทีวิชาการเกี่ยวกับประมวลกฎหมายยาเสพติด ในเวทีได้ข้อสรุปไปในทิศทางเดียวกันว่า การแก้ปัญหายาเสพติดต้องเริ่มจากปรับมุมมองต่อผู้ที่เสพยาเสียใหม่ จากอาชญากรก็ควรจะเป็นผู้ป่วยที่ต้องเข้ารับการรักษาบำบัดฟื้นฟู และให้คงโทษไว้เฉพาะผู้ที่ผลิตหรือครอบครองเพื่อการค้า เพราะแนวทางการแก้ปัญหายาเสพติดแบบเดิมไม่ประสบผลสำเร็จอีกต่อไป

หลายคนอาจจะไม่รู้ว่า ในคดีที่บุคคลได้รับโทษเพราะกระบวนการพิจารณาคดีไม่เป็นธรรม เช่น พยานหลักฐานเท็จ หรือมีพยานหลักฐานใหม่ปรากฏขึ้นภายหลัง ก็ยังมีช่องทางทวงคืนความเป็นธรรมได้ตามกฎหมายรื้อฟื้นคดีอาญาขึ้นพิจารณาใหม่ เพียงแต่ว่า ที่ผ่านมาใช้ได้ผลจริงน้อยมาก เพราะยังไม่ครอบคลุมมากพอจะให้ความเป็นธรรมกับทุกกรณีได้

ร่าง พ.ร.บ.มาตรการแทนการฟ้องคดีอาญา เสนอช่องทางใหม่ ให้อำนาจตำรวจจัดการไกล่เกลี่ยคดี พร้อมกันนี้ให้อัยการสั่งชะลอการฟ้องศาลได้สามปี หวังคดีจบได้โดยไม่ต้องขึ้นศาล เพื่อลดปัญหาคดีรกศาลและคนล้นคุก แต่เราไว้ใจตำรวจและอัยการได้แค่ไหน