วัฒนา เมืองสุข: คดีพ.ร.บ.คอมฯ วิจารณ์พล.อ.ประวิตร

นัดสืบพยานจำเลย

ปากที่่หนึ่ง วัฒนา เมืองสุข (จำเลย)

วัฒนาเบิกความต่อศาลว่า ไม่ได้ทำความผิดตามคำฟ้อง สิ่งที่แสดงความคิดเห็นนั้น เขามีสิทธิโดยชอบตามรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวมาตรา 4 และสิทธิที่ปวงชนชาวไทยพึงมีเช่น เสรีภาพในการในการพูดและการแสดงความคิดเห็น รวมทั้งพันธกรณีระหว่างประเทศ คือ ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน และกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง

และเป็นเจ้าของเฟซบุ๊กชื่อเพจ Watana Muangsook ที่บุคคลทั่วไปสามารถเข้าถึงได้ ข้อความพิพาทเนื่องจากวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 คณะรักษาความสงบแห่งชาติยึดอำนาจปกครองประเทศ อ้างว่า ให้ความสงบกลับคืนสู่ประเทศ สร้างความเป็นธรรมให้แก่ทุกฝ่ายตามประกาศ คสช. ที่ 1/2557 แม้ว่าจะไม่เห็นด้วยกับการยึดอำนาจ แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้ว จึงถอยหลังให้กับคณะทำงานให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ แล้วเมื่อผ่านไปสักระยะ ไม่เป็นไปตามที่ระบุไว้ ประกาศให้วัน เวลาทวีคูณ ผลตรงนี้ทำให้ใช้เงินเกือบ 1 แสนล้านบาท

รัฐบาลทำตัวเป็นคู่ขัดแย้งเสียเอง ดังนั้นข้ออ้างเรื่องปรองดองจึงเกิดขึ้นไม่ได้ ขณะที่กระบวนการคืนอำนาจด้วยการตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญชุดของบวรศักดิ์ อุวรรณโณ เป็นประธาน เนื้อหาสาระเป็นการสืบทอดอำนาจ เขาจึงออกมาวิพากษ์วิจารณ์การสืบทอดอำนาจผ่านสื่อ แต่ยังไม่ได้เปิดใช้งานเฟซบุ๊ก จากนั้นแสดงความคิดเห็นเรื่อยมา กระทั่งต้นปี 2559 จึงเปิดเฟซบุ๊กวิพากษ์วิจารณ์ว่า การยึดอำนาจทำให้ประเทศเสียหาย หรือ คสช. จะไม่คืนอำนาจ ซึ่งสื่อมวลชนก็วิพากษ์วิจารณ์ในเรื่องนี้เช่นเดียวกัน

หลังจากแสดงความคิดเห็น ก็ถูกข่มขู่คุกคามโดยตลอดจาก คสช. และถูกเรียกรายงานตัวครั้งแรกวันที่ 30 มิถุนายน 2558 ที่กองทัพภาคที่ 1 จากการแสดงความคิดเห็นเรื่องกลุ่มนักศึกษาดาวดิน เจ้าหน้าที่ขอร้องไม่ให้แสดงความคิดเห็น ไม่เช่นนั้นจะถูกดำเนินคดีและห้ามไม่ให้เดินทางไปต่างประเทศ แต่ก็ไม่ได้รับปาก หลังจากนั้นได้ยื่นคำร้องขอเดินทางไปต่างประเทศ แต่ถูกระงับการพิจารณา จึงยื่นฟ้องต่อศาลปกครองกลาง แต่ศาลมีคำสั่งไม่รับฟ้องจึงอุทธรณ์ไปยังศาลปกครองสูงสุด ศาลพิพากษายืนตามศาลปกครองกลาง การฟ้องร้องสร้างความไม่พอใจให้แก่หัวหน้า คสช.

หลังจากนั้นอีกระยะก็มีเหตุการณ์ ถูกทำร้ายร่างกายที่สนามฟุตบอล สืบทราบได้ว่า พาหนะของคนร้ายมีเจ้าของเป็นทหารยศสิบเอก จนกระทั่งวันที่ 1 มีนาคม 2559 ได้แสดงความเห็นต่อคำกล่าวของ พล.อ. ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรีทีพาดพิง ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี เพราะเห็นว่า เป็นคำพูดที่ไม่ให้เกียรติสุภาพสตรี มีลักษณะเหยียดหยามทางเพศ จึงวิพากษ์วิจารณ์ว่า พล.อ. ประวิตรใช้คำพูดไม่เหมาะสม ไม่มีวุฒิภาวะ นอกจากนี้ ยังวิพากษ์วิจารณ์ คสช. อันเป็นข้อความพิพาทในคดีนี้

เป็นเหตุให้เจ้าหน้าที่ทหารเข้าล้อมบ้านในวันถัดมา อ้างตามประกาศ คสช. ที่ 38/2558 ก่อนจะควบคุมตัวไปที่มณฑลทหารบกที่ 11 โดยมี พ.อ. ธีระ ยินดี หนึ่งในผู้กล่าวหาในคดีนี้มาสอบถามว่า "เป็นคนโพสต์ข้อความใช่ไหม จึงตอบว่า ใช่ " หลังจากนั้น พ.อ. ธีระบอกว่า พล.อ.ประวิตร โกรธมาก และบอกว่า รอบนี้อาจจะต้องอยู่ยาว โดยระหว่างควบคุมตัวเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการจิตวิทยาสร้างความหวาดกลัว เช่น เอาผ้าคลุมหัว, ปิดตา ,กระชากขึ้นลำปืน จนกระทั่งเวลา 21.30 น. ทหารนำตัวไปที่ สน. นางเลิ้ง ก่อนจะไปส่งที่บ้าน

หลังถูกดำเนินคดี ยังคงแสดงความคิดเห็นเรื่อยมาและถูกควบคุมตัวอีกครั้ง จากการแสดงความเห็นสอดคล้องกับ วรชัย เหมะ และอีกครั้งในวันที่ 13 เมษายน 2559 จากที่โพสต์ไม่รับร่างรัฐธรรมนูญฉบับลงประชามติ แต่ขณะนั้นไม่อยู่ที่บ้านจึงขอเลื่อนไปรายงานตัววันที่ 18 เมษายน 2559 แทน ซึ่งจะเป็นผลดีต่อการสังเกตการณ์ขององค์กรระหว่างประเทศ โดยเรื่องนี้ ได้ยืนยันกับสื่อมวลชนว่า เจ้าหน้าที่ไม่มีอำนาจควบคุมตัวเพราะประกาศไม่ครอบคลุมมูลฐานความผิด พ.ร.บ.คอมฯ ถ้าจะควบคุมตัวต้องแจ้งข้อกล่าวหา เมื่อไปรายงานตัวที่มณฑลทหารบกที่ 11 ผู้บังคับการกองพันทหารราบกล่าวกับตนในทำนองว่า ไม่ให้แสดงความเห็นว่าไม่รับ (ร่างรัฐธรรมนูญ)

ต่อมา ทหารนำตัววัฒนาไปที่กองพลทหารราบที่ 9 จังหวัดกาญจนบุรี แต่กลับขับเลยกองพลฯไปทาง อำเภอไทรโยค ราว 200-300 กิโลเมตร ผ่านป่า ประมาณ 21.00 น. พบว่า ระหว่างทางมีทหารด้านนอกรถพรางหน้า ใส่ชุดทหารพร้อมอาวุธครบมือ สร้างความหวาดกลัว สุดท้ายทหารพาไปที่ศูนย์เกษตรกรรมของทหาร คุมขังไว้เป็นเวลา 3 วัน จนกระทั่งกำหนดนัดรายงานตัวที่ศาลวันที่ 20 เมษายน 2559 แต่เจ้าหน้าที่ระบุว่า เป็นเรื่องของเขาเอง เดี๋ยวเขาจัดการเอง 

หลังจากนั้น วันที่ 21 เมษายน 2559 เจ้าหน้าที่นำตัวกลับมายังกรุงเทพมหานคร และให้นายทหารพระธรรมนูญมาดำเนินคดี ขัดคำสั่ง คสช. เคลื่อนไหวทางการเมืองที่ศาลทหาร ก่อนจะประกันตัว นอกจากนี้ ตนทราบว่า การวิพากษ์วิจารณ์ที่เกิดขึ้นนี้ ทำให้ พล.อ.ประวิตร โกรธและบอกว่า ถ้าพูดร้อยครั้ง ท่านจะจับร้อยครั้ง

ส่วนคดีที่ถูกฟ้องที่ศาลทหาร สิ่งที่แสดงความเห็นไม่ได้เป็นความเท็จ เพราะว่าถ้าจะเป็นความจริงหรือความเท็จต้องเป็นเรื่องของการยืนยันข้อเท็จจริง แต่การแสดงความคิดเห็น อาจเป็นความผิดฐานหมิ่นประมาท หากทำให้เสียหาย เรื่องนี้ตนไม่ได้วิพากษ์วิจารณ์เพียงคนเดียว ซึ่งครั้งหนึ่ง มีชัย ฤชุพันธุ์เองเคยออกมาแก้ต่างว่า คสช. ไม่สืบทอดอำนาจ แสดงว่า มีคนพูดจนต้องออกมาแก้ต่าง ในประเด็นการเลือกปฏิบัติและนิรโทษกรรมเป็นสิ่งที่หลายฝ่ายวิพากษ์วิจารณ์ คสช. ใช้คำสั่งเป็นกฎหมายล้างผิดให้ใครก็ได้ ถือเป็นการหนีการตรวจสอบ

คดีนี้ เจ้าหน้าที่ถามเพียงครั้งเดียวและดำเนินคดี และได้ร้องขอความเป็นธรรมไปยังสำนักงานอัยการสูงสุดว่า ไม่ได้ทำผิดตามฟ้อง แต่แสดงความคิดเห็นโดยสุจริตเพื่อประโยชน์สาธารณะ โดยบุคคลที่พาดพิงหรือวิจารณ์เป็นบุคคลที่ทำงานกินภาษีประชาชนจึงน่าจะถูกวิพากษ์วิจารณ์ได้เพื่อประโยชน์สูงสุด ประเด็นนี้จึงต้องการข่มขู่ให้ตนหวาดกลัว

วัฒนาตอบอัยการถามค้านว่า ก่อนเกิดเหตุทราบว่ามีโรดแมปการทำงานของคสช. แต่เลื่อนออกไปเรื่อยๆ มาตรา 44 ตนทราบว่า ไม่มีข้อความบัญญัตินิรโทษกรรมโดยตรง แต่โดยผลของอำนาจมาตราดังกล่าว

ปากที่สอง โภคิณ พลกุล

โภคิณ พลกุล เบิกความต่อศาลว่า ได้ติดตามอ่านข้อความที่วัฒนา โพสต์เฟซบุ๊ก เห็นว่า ที่วิพากษ์วิจารณ์เป็นเรื่องปกติธรรมดาที่เกิดขึ้นในการบริหารราชการของผู้มีอำนาจหน้าที่ การวิพากษ์วิจารณ์เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของมนุษย์ในยุคกฎหมายสมัยใหม่ และการวิพากษ์วิจารณ์ตามโจทก์ฟ้องเป็นไปตามกฎหมาย 2 ฉบับคือ กฎหมายระหว่างประเทศเช่น กฎบัตรสหประชาชาติและปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน และในมาตรา 4 ของรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวปี 2557 ที่บัญญัติไว้ชัดว่า ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ได้รับการคุ้มครองตามพันธกรณีระหว่างประเทศ

โภคินเห็นว่า ข้อความพิพาทเป็นการวิพากษ์วิจารณ์คำกล่าวของบุคคลไม่ได้นำความเท็จมากล่าว และการยึดอำนาจเป็นความเสียหาย ประการแรกคือ ชื่อเสียงของประเทศไทยที่เป็นที่ยอมรับจากประเทศอื่นว่า เป็นประชาธิปไตยและเคารพสิทธิมนุษยชน  ประการที่สองคือ ส่งผลกระทบต่อการบริหารประเทศเช่น เขตการค้าเสรีกับสหภาพยุโรปถูกเลื่อนออกไปส่งผลต่อเศรษฐกิจในภาพรวม

ส่วนเรื่องไม่คืนอำนาจของ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งขาติ ที่บอกว่า จะให้มีเลือกตั้งในปี 2558 หรือปี 2559 ต่อมาเลื่อนออกไปเป็นปี 2560 ขณะเดียวกัน ระหว่างประชามติรับร่างรัฐธรรมนูญ มีคำถามว่า หากร่างรัฐธรรมนูญไม่ผ่านจะทำอย่างไร คำตอบไม่ชัดเจนเท่าที่ควร อย่างไรก็ตาม หลังรัฐธรรมนูญผ่านประชามติจำต้องพิจารณาทำกฎหมายลูกอีก 240 วัน และสภานิติบัญญัติแห่งชาติพิจารณาประกอบรัฐธรรมนูญอีก 60 วัน และจัดให้มีเลือกตั้งภายใน 150 วัน รวม 450 วัน ซึ่งจะเลยปี 2560 ออกไปอีก

การไม่คืนอำนาจให้กับประชาชนอาจสร้างกลไกตามรัฐธรรมนูญ เพื่อให้ผู้บริหารประเทศสืบทอดอำนาจต่อ เห็นได้จาก ระบบการเลือกตั้ง ไม่มีพรรคใดได้รับเสียงข้างมากอีกต่อไป รัฐบาลจะเป็นรัฐบาลผสม ประเด็นต่อมาคือ คำถามพ่วงให้สมาชิกวุฒิสภาแต่งตั้งจำนวน 250 คนมีสิทธิเลือกนายกรัฐมนตรี ในคำอธิบายประเทศไทยมียุทธศาสตร์ 20 ปี จะเดินต่อไปได้นายกรัฐมนตรีต้องบริหารต่อไปอีกอย่างน้อย 5 ปี เห็นได้ชัดว่า มีความพยายามเสนอนายกรัฐมนตรีคนนอก การสืบทอดอำนาจคือการไม่คืนอำนาจตามปกติที่ควรจะเป็น

ข้อความที่ว่า คสช. เลือกปฏิบัติ หนีการตรวจสอบ นิรโทษกรรมในมาตรา 44 และมาตรา 270 ของร่างฯบวรศักดิ์ หรือ มาตรา 279 ของร่างฯมีชัย มีความเห็นว่า เลือกปฏิบัติชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีบุคคลใดบุคคลหนึ่งไปประท้วงหน้าสถานทูตสหรัฐอเมริกา หลังจากที่อุปทูตวิจารณ์เกี่ยวกับประชาธิปไตย กปปส.ไปชุมนุม แต่ไม่มีการดำเนินคดีตามกฎหมาย แต่นักศึกษาไปรณรงค์ที่ราชบุรี มีนักข่าวไปสังเกตการณ์กลับถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย

ส่วนการวิจารณ์มาตรา 270  ว่า นิรโทษกรรมตนเองและพวกพ้อง เห็นว่า การกระทำดังกล่าวเป็นเรื่องปกติ และเคยแสดงความเห็นทำนองเดียวกันต่อร่างรัฐธรรมนูญของบวรศักดิ์ ในการวิพากษ์วิจารณ์ผู้อื่นอาจจะไปละเมิดเขา แต่การที่ผู้ใดผู้หนึ่งกล่าวถึง คำพูดหรือแสดงความคิดเห็นเพื่อประโยชน์สาธารณะ เพื่อให้กลับสู่ประชาธิปไตย เพื่อไม่ให้ยึดอำนาจของประชาชนโดยมิชอบ เพื่อไม่ต้องการให้ผู้มีอำนาจออกกฎหมายล้างผิด ทั้งบุคคลที่วิจารณ์เป็นบุคคลสาธารณะ ประชาชนย่อมมีสิทธิวิพากษ์วิจารณ์ได้ ในการสืบพยานโภคิณ พลกุล อัยการไม่ถามค้าน