งานอุ้มหายที่ห้ามเอ่ยถึงผู้ถูกอุ้มหาย “วันเฉลิม” ‘สมาคม’ เจ้าของสถานที่อ้างต้องรักษาความเป็นกลางงานอุ้มหายที่ห้ามเอ่ยถึงผู้ถูกอุ้มหาย “วันเฉลิม”

5 กันยายน 2567 ที่สมาคมฝรั่งเศสกรุงเทพฯ ถนนวิทยุ มูลนิธิผสานวัฒนธรรมธรรมจัดกิจกรรม “แล้วเธอจะปลอดภัยที่ปลายทาง: ยุติการอุ้มหาย รับมือภัยปราบปรามข้ามชาติ” โดยมีองค์กรร่วมจัดคือ สำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (UNOHCHR), Border Voices, ALTSEAN-Burma และศูนย์เนลสันแมนเดล่าเพื่อการแก้ไขความขัดแย้ง การป้องกันความรุนแรง และความมั่นคงของมนุษย์ (คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)  ต่อมาวันที่ 12 กันยายน 2567 มูลนิธิผสานวัฒนธรรมระบุว่า มีความพยายามจากหน่วยงานหลายหน่วยงานในการปิดปากและเซ็นเซอร์กิจกรรม  ไม่ให้มีการเอ่ยถึงหรือจัดแสดงเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการบังคับสูญหายและแรงต้านในการกล่าวถึงวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ ผู้ลี้ภัยทางการเมืองชาวไทยและนักกิจกรรมทางการเมืองที่ถูกบังคับสูญหายในกัมพูชาเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน 2563

ก่อนหน้านี้ผู้จัดวางเนื้อหาภายในไว้แล้ว เช่น วงเสวนาเรื่องการปราบปรามข้ามชาติและการบังคับสูญหาย การจัดแสดงสิ่งของที่เกี่ยวกับการเรียกร้องความเป็นธรรมให้แก่ผู้ถูกบังคับสูญหายและการเปิดตัวหนังสือ “ราคาของความจริง: บันทึกการตามหาน้องชายและเส้นทางรณรงค์ยุติการบังคับสูญหายของสิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์”  ก่อนหน้านี้ประมาณปลายเดือนสิงหาคม 2567 ผู้ประสานงานของมูลนิธิผสานวัฒนธรรมได้ติดต่อพิพิธภัณฑ์สามัญชนเพื่อเชิญชวนมาร่วมจัดบูธแสดงวัตถุของพิพิธภัณฑ์ฯ ซึ่งวัตถุที่จะนำไปจัดแสดงเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวภาคประชาชนที่เรียกร้องความยุติธรรมให้กับผู้ถูกบังคับสูญหาย

มูลนิธิผสานวัฒนธรรมเผยแพร่รายละเอียดเรื่องการปิดกั้นกิจกรรมว่า วันที่ 3 กันยายน 2567 ก่อนหน้าวันจัดงานเพียงสองวัน ‘สมาคม’ พยายามจะปิดกั้นการพูดคุยเรื่องการบังคับสูญหายที่เกี่ยวกับกรณีของไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีของวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ ‘สมาคม’ ได้ส่งอีเมลถึงผู้จัดงานระบุว่า ในฐานะองค์กรที่ไม่เกี่ยวกับการเมือง (non-political organization) กฎขององค์กรคือห้ามการแสดงหรือกล่าวถึงกรณีต่างๆที่เกี่ยวข้องกับประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นการพูดคุยหรือนิทรรศการ องค์กรผู้จัดได้ชี้แจงกับ ‘สมาคม’ ว่า กิจกรรมมุ่งเน้นในประเด็นเรื่องสิทธิมนุษยชนและความมั่นคงของมนุษย์ เน้นย้ำว่า เป้าหมายเพื่อสร้างพื้นที่สำหรับการแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความรู้เพื่อร่วมหาทางออกและการป้องกัน ดังกล่าวเน้นย้ำประเด็นปัญหาร้ายแรงของการละเมิดสิทธิมนุษยชนในระดับชาติ ระดับภูมิภาคและระดับโลก โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการบังคับสูญหายและการปราบปรามข้ามชาติ

วันที่ 4 กันยายน 2567  วันก่อนหน้ากิจกรรม เวลาประมาณ 16.00 น. ผู้ร่วมจัดได้เข้าไปที่สถานที่จัดงานและพูดคุยถึงสถานการณ์กับทาง ‘สมาคม’ พวกเขาได้ให้รายละเอียดเกี่ยวกับกิจกรรมและสิ่งของที่จะใช้ภายในงานรวมถึงภาพ เนื้อหาของนิทรรศการ สไลด์ของผู้พูดและวิดีโอ ‘สมาคม’ ได้ขอตรวจสอบเนื้อหาและระบุว่า จะแจ้งอีกครั้งกับผู้ร่วมจัดว่า สิ่งของเหล่านั้นจะสามารถจัดแสดงได้หรือไม่

ต่อมาเวลาประมาณ 18.40 น. ‘สมาคม’ ได้อีเมลถึงผู้ร่วมจัดยอมรับว่า บ่อยครั้งที่การพูดคุยเรื่องสิทธิมนุษยชนเกี่ยวข้องกับ “ประเด็นละเอียดอ่อน” อย่างไรก็ตามได้เน้นย้ำว่า ‘สมาคม’ ต้องรักษาความเป็นกลางในพื้นที่ของพวกเขาอันสอดคล้องกับแนวปฏิบัติขององค์กรแม่และบอร์ดของสมาคม ผลก็คือ ‘สมาคม’ ขอให้ไม่มีการแสดงภาพหรือวัตถุที่เกี่ยวข้องกับวันเฉลิมในนิทรรศการหรือในห้องประชุมเพื่อป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นและย้ำว่า การรักษาความเป็นกลางเป็นหลักการพื้นฐานขององค์กร

ในคืนเดียวกันมูลนิธิผสานวัฒนธรรมได้รับแจ้งจากหนึ่งในองค์กรร่วมจัดเกี่ยวกับความจำเป็นในการพิจารณาการเปิดตัวหนังสือ “ราคาของความจริง: บันทึกการตามหาน้องชายและเส้นทางรณรงค์ยุติการบังคับสูญหายของสิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์” ใหม่อีกครั้ง  องค์กรร่วมจัดระบุว่า องค์กรถูกขู่คุกคามและเตือนจากบอร์ดขององค์กรให้หลีกเลี่ยงการกล่าวถึงวันเฉลิมในกิจกรรม คาดว่า ประเด็นดังกล่าวอาจจะเกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ของตัวองค์กรดังกล่าวและความร่วมมือกับหน่วยงานความมั่นคง เพื่อบรรเทาผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ทีมได้ตัดสินใจในการเลื่อนการเปิดตัวหนังสือและหลีกเลี่ยงการจัดแสดงเนื้อหาใดๆที่มีการใช้ภาพของวันเฉลิม

เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้สิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ พี่สาวของวันเฉลิมถูกห้ามไม่ให้จัดแสดงเสื้อฮาวายสีแดงและแว่นในนิทรรศการ มากไปกว่านั้น ในตอนเช้าของวันงาน เจ้าของสถานที่ได้แบนหนึ่งในนิทรรศการที่มีข้อมูลและภาพของวันเฉลิม รวมไปถึงวิดีโอเกี่ยวกับการบังคับสูญหายที่รวมเขาอยู่ในวิดีโอนั้นด้วย ในวันเดียวกันเวลา 23.48 น. ผู้ประสานงานของมูลนิธิผสานวัฒนธรรมติดต่อกับพิพิธภัณฑ์สามัญชนเพื่อขอยกเลิกการจัดแสดงของพิพิธภัณฑ์สามัญชนโดยให้เหตุผลว่าทางมูลนิธิผสานวัฒนธรรมถูกแทรกแซง

Amnestypeople.com
Join iLaw club
Facebook Fanpage