ในเดือนสิงหาคม 2559 ปรากฏอีกหนึ่งหมุดหมายที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ของประเทศไทย โดยเฉพาะประวัติศาสตร์การเมืองและประชาธิปไตย เมื่อร่างรัฐธรรมนูญที่ร่างขึ้นภายใต้รัฐบาลที่มาจากการรัฐประหารครั้งที่ 13 ผ่านการลงประชามติด้วยคะแนนเสียงเห็นชอบร้อยละ 61.35 จากจำนวนผู้มาใช้สิทธิกว่า 29 ล้านคน ซึ่งเป็นผลการนับคะแนนที่ไม่น่าแปลกใจนัก หากพิจารณาเทียบกับการจำกัดเสรีภาพอย่างกว้างขวางที่รัฐบาลดำเนินมาตรการกับประชาชนที่ออกมารณรงค์ไม่รับหรือวิพากษ์วิจารณ์ร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้
| ช่วงเวลา | ยอดรวมตั้งแต่รัฐประหาร – 31 สิงหาคม 2559 | ยอดรวมเฉพาะเดือนสิงหาคม 2559 |
|---|---|---|
| คนถูกเรียกรายงานตัว | 988 | – |
| คนถูกจับกุมคุมขังจากการชุมนุมโดยสงบ | 578 | – |
| คนถูกดำเนินคดีที่ศาลทหาร | 293 | 15 |
| คนถูกดำเนินคดีที่ศาลพลเรือน | 60 | – |
| คนถูกดำเนินคดีฐานหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ฯ (ม.112) | 68 | – |
| จำนวนคนที่ถูกคุมขังด้วยคดีตามมาตรา 112 ทั้งที่ศาลมีคำพิพากษาแล้ว และที่ถูกคุมขังระหว่างพิจารณาคดี ในเดือนสิงหาคม 2559 | 49 | |
มหามงคลวโรกาส: คืนเสรีภาพ ลุงโอภาส, แบงค์-กอล์ฟ เจ้าสาวหมาป่า, ดา ตอร์ปิโด และป้าฐิตินันท์
ในโอกาสมหามงคล พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติครบ 70 และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ พระบรมราชินีนาถทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 7 รอบ ผู้ต้องขังคดี 112 จำนวนหนึ่งได้รับพระราชทานอภัยโทษ ตามพระราชกฤษฎีกาพระราชทานอภัยโทษ พ.ศ. 2559 ที่กำหนดเกณฑ์และคุณสมบัติเกี่ยวกับผู้ต้องขังที่จะได้รับการลดโทษในโอกาสนี้ ซึ่งผู้ต้องขังคดี 112 ห้าคนเข้าเกณฑ์ดังกล่าวจึงได้รับการปล่อยตัว
12 สิงหาคม 2559 แบงค์ หรือปฏิวัฒน์ ศิลปินจากละครเวที ‘เจ้าสาวหมาป่า’ ได้รับการปล่อยตัวที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพ ก่อนกำหนด 55 วัน จากสิทธิตามพระราชกฤษฎีกาพระราชทานอภัยโทษ หลังถูกพิพากษาให้จำคุกห้าปี และลดเหลือจำคุกสองปีหกเดือนเพราะรับสารภาพ จากการแสดงละครซึ่งถูกพิจารณาว่าเข้าข่ายหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม 2556 ในงานรำลึก 40 ปี 14 ตุลา’ ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ต่อมา 27 สิงหาคม 2559 กอล์ฟ ภรณ์ทิพย์ ผู้ต้องขังในกรณีเดียวกับแบงค์ได้รับการปล่อยตัวจากเรือนจำพิเศษพร้อมกับ ดา ตอร์ปิโด ผู้ต้องหาคดี 112 ที่ถูกพิพากษาให้จำคุกรวม 18 ปี นับตั้งแต่วันที่ 28 สิงหาคม 2552 จากเหตุปราศรัยบนเวทีเสียงประชาชนที่ท้องสนามหลวง ซึ่งดาอยู่ในเรือนจำมากว่าแปดปี ในวันเดียวกันนี้ลุงโอภาส ผู้ต้องหาที่ถูกจับจากการเขียนผนังห้องน้ำที่ห้างสรรพสินค้าซีคอนสแควร์ ซึ่งถูกพิพากษาให้จำคุกมาทั้งสิ้น 678 วัน และป้าฐิตินันท์ ที่ถูกดำเนินคดีจากการกระทำต่อพระบรมฉายาลักษณ์ในเดือนกรกฎาคม 2555 ต่างได้รับการปล่อยตัวในมหามงคลวโรกาสนี้ด้วย
ประชามติลวง สังเวยสิทธิประชาชน
บรรยากาศน่าเป็นห่วงยังสืบส่งต่อจากเดือนก่อน การคุกคามประชาชนที่ไม่เห็นด้วยกับร่างรัฐธรรมนูญด้วยการบังคับใช้กฎหมาย ทั้ง พ.ร.บ.ประชามติฯ และกฎหมายอื่นปรากฏในหลายกรณีตลอดเดือนสิงหาคม
1 สิงหาคม 2559 คมชัดลึกรายงานว่า ศาลทหารเห็นชอบให้พนักงานสอบสวนออกหมายจับผู้เกี่ยวข้องกับการกระทำผิด 11 คน ในจังหวัดเชียงใหม่ จากเหตุเผยแพร่จดหมายบิดเบือนร่างรัฐธรรมนูญ ตามความผิดประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116 ฐานยุยง ปลุกปั่น และมาตรา 210 สมคบกันตั้งแต่ 5 คนขึ้นไปกระทำการเข้าข่ายอั้งยี่ ซ่องโจร และถูกขัง ก่อนศาลมณฑลทหารบกที่ 33 มีคำสั่งปล่อยตัวชั่วคราว เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2559 ด้วยหลักทรัพย์ประกันตัวคนละ 100,000 บาท
ก่อนลงประชามติเพียงหนึ่งวัน ที่อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ไผ่ จตุภัทร และวศิน ถูกจับกุมและดำเนินคดีตาม พ.ร.บ.ประชามติฯ จากการแจกเอกสารวิจารณ์ร่างรัฐธรรมนูญในตลาด หลังถูกฝากขัง จตุภัทรประกาศไม่ขอประกันตัวและอดข้าวประท้วงในเรือนจำเป็นเวลา 12 วัน ก่อนถูกอายัดตัวจากเรือนจำอำเภอภูเขียวไปเรือนจำจังหวัดขอนแก่นในคดีทำกิจกรรมต่อต้านรัฐประหารที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยขอนแก่น เมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2558 จนถึงขณะนี้ทั้งจตุภัทรและวศินได้รับการปล่อยตัวชั่วคราว
ในวันลงประชามติ 7 สิงหาคม 2559 มีประชาชนจำนวนหนึ่งฉีกบัตรออกเสียงประชามติด้วยความเข้าใจผิด เฉพาะกรณีของโตโต้ ปิยะรัฐที่เขตบางนาเท่านั้นที่ยืนยันว่าเป็นการฉีกโดยเจตนา จนถึงขณะนี้ปิยะรัฐอยู่ระหว่างได้รับการประกันตัว และคดีอยู่ในชั้นสืบสวนสอบสวน
ส่งท้ายเดือนสิงหาคมด้วยความเคลื่อนไหวในคดีครอบครองเอกสารโหวตโน บ้านโป่ง เมื่อวัน 29 สิงหาคม 2559 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนรายงานว่า พนักงานอัยการ จ.ราชบุรี มีความเห็นสั่งฟ้องจำเลยทั้ง 5 คน ได้แก่ ปกรณ์ อารีกุล,อนุชา รุ่งมรกต, อนันต์ โลเกตุ สมาชิกขบวนการประชาธิปไตยใหม่ ภานุวัฒน์ ทรงสวัสดิ์ชัย นักศึกษามหาวิทยาลัยแม่โจ้ และทวีศักดิ์ เกิดโภคา ผู้สื่อข่าวประชาไท ต่อศาลจังหวัดราชบุรี ตามความผิดพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ว่าด้วยการออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2559 มาตรา 61จากการตรวจพบเอกสารและสื่อรณรงค์ออกเสียงไม่รับร่างรัฐธรรมนูญในรถยนต์ระหว่างปกรณ์และพวกกำลังเดินทางไปให้กำลังใจชาวบ้านที่ถูกดำเนินคดีจากการเปิดศูนย์ปราบโกงประชามติที่อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี
อัยการสั่งฟ้องคดีแปดแอดมินเพจล้อเลียนพลเอกประยุทธ์
23 สิงหาคม 2559 ที่ศาลทหารกรุงเทพ อัยการทหารมีคำสั่งฟ้องผู้ต้องหาทั้งแปดคนฐานความผิดมาตรา 116 ยุยงปลุกปั่นและ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ จากการถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้ดูแลเฟซบุ๊กเพจที่มีเนื้อหาล้อเลียนและหมิ่นพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ทั้งแปดคนถูกจับกุมในตอนเช้ามืดวันที่ 27 เมษายนในปีเดียวกันนี้และปัจจุบันทั้งหมดได้รับการประกันตัว
