#Attitude adjusted?: คุยกับ ‘เซีย ไทยรัฐ’ คนเขียนการ์ตูนล้อการเมืองที่ใครๆก็ขำแต่ทหารไม่ขำ

 

 

 

นอกจากเนื้อข่าวและบทวิเคราะห์สถานการณ์แล้ว การ์ตูนล้อการเมืองก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ช่วยเติมเต็มให้ผู้อ่านได้ติดตามความเป็นมาเป็นไปของสถานการณ์ทางการเมืองในหนังสือพิมพ์แต่ละฉบับได้อย่างครบถ้วน ในขณะที่เนื้อข่าวและบทวิเคราะห์สถานการณ์เป็นส่วนที่หนักและอาจทำให้ผู้อ่านเครียด การ์ตูนล้อการเมืองก็จะทำหน้าที่ดึงอารมณ์ของผู้อ่านให้เบาบางลงมาด้วยการเด็ดยอดของเนื้อหาที่หนักและเครียดแปลงมาเป็นภาพการ์ตูนเรียกรอยยิ้มจากผู้อ่าน การ์ตูนล้อการเมืองจึงเป็นสิ่งปรากฎอยู่ในหน้าการเมืองของหนังสือพิมพ์รายวันแทบทุกฉบับ

 

ศักดา แซ่เอียว หรือ ‘เซีย ไทยรัฐ’ คือหนึ่งในนักวาดการ์ตูนล้อการเมืองที่มีชื่อเสียงในแวดวงสื่อไทย ผลงานของเขาปรากฎอยู่ในหน้าสามซึ่งเป็นหน้าบทความวิเคราะห์การเมืองของหนังสือพิมพ์ไทยรัฐเกือบทุกฉบับ เหตุการณ์สลายการชุมนุมปี’53 ถูกศักดานำมาเสียดสี เช่น วันที่ 25 พฤษภาคม 2553 ไม่กี่วันหลังการสลายการชุมนุมศักดาวาดภาพยมทูตถือถังน้ำมันเขียนว่า’ก่อการร้าย‘ ราดบนกองศพเพื่อเสียดสี กรณีที่มีการระบุว่าผู้ชุมนุมกลุ่มนปช.เป็นผู้ก่อการร้าย ขณะที่เหตุการณ์ชุมนุมปิดหน่วยเลือกตั้งของกลุ่มกปปส.ก็ถูกศักดานำมาล้อเลียน โดยในวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2557 หรือสามวันหลังการเลือกตั้ง 2 กุมภาพันธ์ 2557 ศักดาวาดภาพชายคนหนึ่งพยายามฝ่าฝูงชนที่มีภาพของยมทูตและภาพล้อสุเทพ เทือกสุบรรณ แกนนำกปปส. รวมอยู่ด้วยไปหย่อนบัตรเลือกตั้งลงหีบ

ลักษณะการ ‘ล้อการเมือง’ ของศักดาทำให้เขาถูกมองว่ามีทัศนคติเอนเอียงไปทางกลุ่มการเมืองหนึ่ง หลังการรัฐประหาร 2557 การ์ตูนของศักดาถูกจับจ้องจากหน่วยงานความมั่นคงอย่างใกล้ชิด ในวันที่ 3 ตุลาคม 2558 ศักดาวาดการ์ตูนล้อกรณีที่พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้าคสช.แถลงข่าวระหว่างเดินทางไปร่วมประชุมสหประชาชาติสมัยสามัญระหว่างวันที่ 23 กันยายน – 1 ตุลาคม 2558 ว่าจะดำเนินตามโรดแมปเพื่อนำประเทศกลับสู่ประชาธิปไตยและจัดการเลือกตั้ง โดยวาดภาพหัวหน้าคสช.ขณะแถลงที่สหประชาชาติตัดกับภาพปัญหาที่รุมเร้าเมื่อกลับมาประเทศไทย ซึ่งต่อมาในวันที่ 4 ตุลาคม 2558 ศักดาถูกคสช.เรียกไปพูดคุยเพื่อปรับทัศนคติ  

 

 

ศักดาเล่าว่าเขาเริ่มสนใจการเมืองครั้งแรกช่วงปี 2514 สมัยนั้นมีข่าวจอมพลถนอม กิตติขจร ปฏิวัติตัวเอง ข่าวนั้นทำให้ศักดาซึ่งกำลังเรียนชั้นมัธยมฯเกิดความสงสัยปนขบขันว่า เป็นไปได้อย่างไรที่จอมพลถนอม ซึ่งดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและผบ.ทบ.จะยึดอำนาจตัวเอง เหตุการณ์ยึดอำนาจตัวเองของจอมพลถนอมเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ศักดาสนใจติดตามข่าวการเมือง ในเวลาต่อมาเกิดเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 ศักดาก็ติดตามเหตุการณ์อยู่ตลอดแต่ไม่ได้เข้าร่วมการชุมนุมด้วย เนื่องจากเขาเกิดในครอบครัวคนจีนที่ไม่อยากให้ลูกเข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวทางการเมือง

 

หลังเหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 บรรยากาศทางการเมืองเริ่มเปิด ศักดาเล่าว่าเมืื่อเขาเข้ามาเรียนที่คณะคุรุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บรรยากาศทางการเมืองค่อนข้างเปิด มีการจัดอภิปรายทางการเมืองตามสนามหญ้าในมหาวิทยาลัย ตัวของศักดาก็มีความสนใจติดตามสถานการณ์ทางการเมืองและช่วยเพื่อนจัดบอร์ดบ้างตามโอกาส แต่ก็ไม่ได้เข้าไปร่วมประท้วงหรือเดินขบวน ในช่วงเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 ตัวเขาก็ติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิดและได้ให้ความช่วยเหลือเพื่อนคนหนึ่งที่ไปร่วมชุมนุมแต่หนีออกมาก่อนการล้อมปราบ เพื่อนของเขายังต้องเอาหนังสือมาเผาเพราะกลัวถูกจับ

 

ศักดาเล่าต่อว่า เหตุการณ์ 6 ตุลา มีส่วนทำให้เขาตัดสินใจเป็นสื่อมวลชน โดยมองว่า การทำหนังสือพิมพ์จะสามารถทำให้เขามีปากเสียงในการต่อสู้กับความไม่ถูกต้องได้ ศักดาจึงเลือกที่จะทำงานหนังสือพิมพ์แทนการรับราชการครู ทั้งที่เขาจบการศึกษาในคณะครุศาสตร์ ศักดาเล่าต่อว่าหลังเข้าสู่ชีวิตการทำงานซึ่งในฐานะสื่อมวลชนตัวเขาก็มีโอกาสผ่านเหตุการณ์ทางการเมืองที่สำคัญอีกหลายครั้ง โดยทำงานกับหนังสือพิมพ์หลายฉบับเช่น มาตุภูมิรายวัน สยามรัฐ บ้านเมือง และเริ่มทำงานกับไทยรัฐในปี 2536 โดยทำหน้าที่เขียนการ์ตูนล้อการเมืองเป็นหลัก

 

 

ตั้งแต่เริ่มสนใจการเมืองมาจนถึงหลังช่วงเหตุการณ์พฤษภา’53 ศักดาระบุว่า บทบาทในเหตุการณ์การชุมนุมของเขามักจำกัดอยู่ในฐานะผู้สังเกตการณ์หรือคนดูเท่านั้น แต่ไม่ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในลักษณะอื่น เนื่องจากไม่ใช่หน้าที่ของตัวเขาในฐานะสื่อมวลชน รวมทั้งหนังสือพิมพ์ไทยรัฐต้นสังกัดเองก็ไม่อยากให้ไป ศักดาเล่าต่อว่า เขาเข้ามาทำกิจกรรมทางสังคมมากขึ้นหลังเหตุการณ์สลายการชุมนุมในปี’ 53 โดยมีเพื่อนชวนมาร่วมกิจกรรมปลอบขวัญหรือสร้างงานให้กับครอบครัวของผู้เสียชีวิตจากการสลายการชุมนุมฯ เขาจึงเข้ามาร่วมโดยเขียนการ์ตูนล้อเพื่อคลายเครียดให้ผู้มาร่วมกิจกรรม จากนั้นจึงเข้ามาเป็นอุปนายกสมาคมฌาปนกิจสงเคราะห์เพื่อประชาชน ซึ่งตั้งขึ้นในปี 2558 มีเป้าหมายในการให้ความช่วยเหลือค่าทำศพกับญาติผู้เสียชีวิตจากการสลายการชุมนุมฯที่ไม่มีปัจจัยทำศพ

 

ศักดาระบุว่าหนึ่งในสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เข้าตัดสินใจเข้ามาทำกิจกรรมมากขึ้นหลังเหตุการณ์ปี’53 เป็นเพราะเขาเริ่มเป็นที่รู้จักของมวลชนมากขึ้นและการเข้ามาช่วยงานของเขาก็มีส่วนทำให้มวลชนมีกำลังใจที่จะทำกิจกรรมต่างๆ อย่างเช่นงานที่สมาคมตัวเขาก็ไม่ได้มีบทบาทอะไรมากนัก แต่ก็จะคอยช่วยเหลือตามความสามารถเช่นวาดการ์ตูนหรือช่วยทำงานศิลป์ให้ หรืออาจจะพอช่วยติดต่อคนรู้จักให้หากทางสมาคมต้องการความช่วยเหลือด้านต่างๆ โดยศักดายืนยันบทบาทของเขาในกิจกรรมเหล่านี้เป็นเพียงการให้ความช่วยเหลือกิจกรรมทางสังคมตามกำลังเพื่อให้มวลชนอยู่ให้ได้เท่านั้นโดยที่เขาไม่ได้เข้าไปร่วมในลักษณะเป็นแกนนำหรือไปเผยแพร่ปลุกระดมทางความคิดแต่อย่างใดเนื่องจากไม่ใช่บทบาทของเขา