เขาว่ากันว่า จะเกิดเรื่องราวสักเรื่องมักเกิดจากเบื้องหลังที่มีเรื่องราวมากมายในอดีต ถูกนำมาสังเคราะห์ผ่านมุมมองของผู้เขียน จนนำมาสู่การเล่าให้ทุกคนได้ฟัง เราคงจะเห็นได้ชัดเจนจริงๆ จากงานนิทรรศการ ‘2475 Graphic Novel Exhibition: เขียน•ความ•หวัง’ โดยเจ้าของนามปากกา “สะอาด” ที่ได้บอกเล่าเรื่องราวของการเปลี่ยนแปลงการปกครองของสยามประเทศในช่วง 2475 ผ่านมุมมองนักข่าวสาวอย่างนิภาที่ทุ่มเทแรงกายและใจเพื่อความหวังว่าอนาคตที่ดีกว่า
เข้าเริ่มนิทรรศการด้วยทางเข้าประตูกระจกติดเติมไปด้วยภาพกระดาษลายเส้นปลิวว่อนเชื้อเชิญให้เราเข้าชม เดินมาชั้นแรกจะเจอกับผืนผ้าการอ่านแถลงการณ์คณะราษฎรฉบับที่ 1 ณ ลานกว้างหน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม ซึ่งด้านหลังจะเป็นพื้นที่นั่งชมวิดีโอความเห็นของสะอาดนักเขียนเล่าให้ฟังถึงที่มาของนิทรรศการนี้ ซึ่งก็สื่อสารกับคนชมชัดเจนดีว่าต้องการจะเล่าเบื้องหลังงานชี้นนี้ว่าเต็มไปด้วยสนามอารมณ์ที่หลากหลาย
ต่อด้วยชั้นที่สอง เรียกได้ว่านี่คือเบื้องหลังขั้นแรกของการทำงานชิ้นนี้ งานจะเล่าดีไม่ได้ถ้าไม่มีข้อมูล สะอาดต้องการสื่อสารให้เราและคนอื่นได้รับรู้ว่างานชิ้นนี้ไม่ได้เขียนบนความฟุ้งเฟ้อของตัวเอง เล่มหนังสือที่ถูกเรียงขึ้นตั้งแต่พื้นยันสุดขอบเพดานคือยากสื่อสารกับเราแหละว่าอ่านและค้นคว้าเรื่องนี้มาพอสมควร ไม่ใช่แค่เรื่องของประวัติศาตร์ 2475 ทั้งช่วงก่อน กลางและหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองเท่านั้น แต่เขายังค้นคว้าวิธีการทางศิลปะเพื่อเล่าเรื่องเพิ่มเติมเข้ามาด้วย
สิ่งเหล่านี้ผลดอกออกผลมาอย่างไรนั้น? คำตอบจะอยู่ชั้นต่อไปคือชั้นสาม เป็นการเล่าเรื่องบุคลิกตัวละครสำคัญทั้งสามคนคือ นิภา เสรี ปรีดี และแปลก ทำให้เห็นว่าตัวตนของทั้งสี่คนนี้มีบุคลิกชัดเจนทั้งอารมณ์ ท่าทางและความคิด อีกทั้งยังเล่าเรื่องราวสามเหตุผลสำคัญว่าการเปลี่ยนแปลงการปกครองไม่ได้เกิดขึ้นมาเพราะความชิงสุกก่อนห่ามและหน้าที่ของสื่อมวลชนมีพลังสำคัญมากต่อการเปลี่ยนแปลงนี้
ชั้นสาม ขอเรียกว่าเป็นหลังฉากของงานชิ้นโบว์แดงทั้งหมดผ่านปลายหยดหมึกและผืนแผ่นกระดาษในเรื่องราวของนิยาย ตัวละคร การเรียบเรียงเนื้อเรื่องที่ละเมียดละไมอย่างมากของสะอาด แต่ยังไม่ลืมแทรกความเป็นตัวเองลงไปในงานทุกชิ้น โดยไม่ทำให้ภาพรวมทั้งหมดผิดเพี้ยนออกไปเลย หลายคนมานั่งขลุกตัวอยู่ในห้องหนังสือจำลองของสะอาดและอ่านทำความเข้าใจเบื้องหลังทั้งหมดของงานอย่างตั้งใจ
นิทรรศการ ‘2475 Graphic Novel Exhibition: เขียน•ความ•หวัง’ ทำให้เราเห็นว่าสะอาดพยายามที่จะสื่อสารเรื่องราวอิงประวัติศาสตร์ของละครผสานกับสอดแทรกความเป็นตัวเองลงในงานศิลปะ ซึ่งทำได้อย่างดีและเต็มไปด้วยเรื่องราวที่ให้น่าค้นหา ควรค่าที่ทุกคนต้องได้เข้ามาชมและทำความเข้าใจไปด้วยกัน ปล่อยใจจอยๆ อ่านไปดูไปเรื่อยๆ แต่ได้ความรู้และมุมมองเพียบเลยขอบอก
การแสดงนิทรรศการนี้จัดแสดงแล้วตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 16 มีนาคม 2567 เวลา 11.00 – 19.00 น. ณ Kinjai Contemporary ใกล้สถานีรถไฟฟ้า MRT สิรินธร
ครั้งหน้าคงจะมีโอกาสมาเล่าเรื่องสู่กันฟังกับงานเขียนอย่าง 2475 นักเขียนผีแห่งสยาม ให้ได้ติดตามอ่านกันต่อไป
