ข้อเสนอ “เขียนรัฐธรรมนูญใหม่” ถูกผลักดันเข้าสู่รัฐสภาสามปีหลังรัฐธรรมนูญ 2560 บังคับใช้ แต่ถูก “ปัดตก” จากรัฐสภา โดยมีสมาชิกวุฒิสภา (สว.) แต่งตั้ง เป็นปัจจัยสำคัญ หลังการเปลี่ยนตัว “ผู้นำ” รัฐบาล จากพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นเศรษฐา ทวีสิน และแพทองธาร ชินวัตร รัฐบาลนำโดยพรรคเพื่อไทย ยืนยันและสานต่อนโยบายจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่
แม้จะผ่านมาเจ็ดปีแล้วนับแต่รัฐธรรมนูญบังคับใช้ แต่กระบวนการเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ยังคง “พายเรือในอ่าง” กระบวนเดินหน้ารัฐธรรมนูญยังไม่ได้เริ่ม การรณรงค์เขียนรัฐธรรมนูญใหม่ เป็นเรื่องที่ต้องรณรงค์ต่อเนื่องในระยะยาว
iLaw จัดทำแผ่นพับ “ทำไมต้องเขียนรัฐธรรมนูญใหม่” สรุปรวบตึงปัญหารัฐธรรมนูญ 2560 ทั้งเชิงที่มาและเชิงเนื้อหา แบบกระชับ เข้าใจง่าย เพื่อเป็นเครื่องมือในการรณรงค์ สื่อสาร สร้างบทสนทนา ถึงเหตุผลว่าทำไม เราต้องเดินหน้าเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ โดยสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) ที่มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชน
สามารถโหลดไปอ่าน ทำความเข้าใจปัญหารัฐธรรมนูญ 2560 หรือโหลดไปพิมพ์แจกจ่ายได้เลย
ขั้นตอนการแก้รัฐธรรมนูญ 2560
รัฐธรรมนูญ 2560 มีวิธีการแก้ไขที่ยุ่งยากที่สุดเท่าที่เคยมีมา โดยเฉพาะเงื่อนไขที่ต้องมีเสียง สว. 1 ใน 3
หรือ 67 คน และ “ฝ่ายค้าน” ร้อยละ 20 การแก้ไขในประเด็นบททั่วไป พระมหากษัตริย์ วิธีแก้ไขรัฐธรรมนูญ คุณสมบัตินักการเมือง และอำนาจศาลและองค์กรอิสระ ยังบังคับให้ต้องทำประชามติด้วยอีกทั้งยังให้ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจเข้ามามีบทบาทตอนท้ายว่า จะแก้ได้หรือไม่อีกด้วย
- รัฐธรรมนูญ 2560 แก้ไขยากต้องให้ สว. 1 ใน 3 เห็นด้วย
- เดินหน้าเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ ต้องการ สว. 67 อย่างน้อย 67 คน โหวตเห็นชอบ
- แก้รัฐธรรมนูญ 5 ภาครวม 26 ข้อเสนอ ส.ว. ปัดตกแทบเกลี้ยง แม้เสียงเกินครึ่งของสภา
ปัญหาที่มารัฐธรรมนูญ 2560
รัฐธรรมนูญ 2560 จัดทำขึ้นหลังคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ยึดอำนาจในปี 2557 ได้แต่งตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 21 คน นำโดย มีชัย ฤชุพันธุ์ สมาชิก คสช. มาร่างโดยประชาชนไม่ได้มีส่วนร่วมในการออกแบบ “เนื้อหา” มีแต่เพียงโอกาสที่จะเลือกระหว่าง “เห็นชอบ” และ “ไม่เห็นชอบ” เมื่อถึงคูหาประชามติ
ปัญหาเนื้อหารัฐธรรมนูญ 2560
เปรียบเทียบกับรัฐธรรมนูญปี 2540 และ 2550 พบว่ารัฐธรรมนูญ 2560 เป็นครั้งแรกที่คำว่า “ความมั่นคงของรัฐ” และ “ความสงบเรียบร้อย” ถูกนำมาเขียนเป็นหลักการทั่วไปในการจำกัดสิทธิเสรีภาพ และมีชัย คนเขียนรัฐธรรมนูญ ยังสร้างกลไกใหม่ๆ มาใช้ควบคุมผู้ดำรงตำแหน่งสำคัญทางการเมือง เช่น กำหนดให้มีมาตรฐานจริยธรรม, ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ไปจนถึงระบบเลือกสมาชิกวุฒิสภา (สว.) ที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งโดยประชาชน
สิทธิเสรีภาพภายใต้ความมั่นคงของรัฐ
- ปัญหารัฐธรรมนูญ 2560: สิทธิเสรีภาพที่อยู่ภายใต้ “ความมั่นคงของรัฐ”
- ปัญหารัฐธรรมนูญ 2560: สวัสดิการที่ยังไม่ชัดเจน และเปิดช่องว่างกว่าฉบับก่อนๆ
- สิทธิทางสาธารณสุข เพิ่มสิทธิมารดา คำว่า “สิทธิเสมอกัน” หายไป
- สิทธิแรงงานแบบกลับไม่ได้-ไปไม่ถึง
- ‘สิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี’ โบกมือลาองค์การอิสระด้านสิ่งแวดล้อม
โครงสร้างอำนาจรัฐที่ทำให้ผู้แทนประชาชนอ่อนแอ
- บัญชีว่าที่นายกฯ สามรายชื่อ ไม่บังคับนายกฯ ต้องเป็น สส.
- สว. ไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง แต่มาจากการ “เลือกกันเอง”
- สว. คุมเกม เลือกศาลรัฐธรรมนูญ-องค์กรอิสระ
- อำนาจประชาชนถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองหายไป
- คุ้มครองการใช้อำนาจในยุครัฐประหาร
นวัตกรรมใหม่ใช้ปราบโกงฝ่ายตรงข้าม คสช.
อ่านสรุปเนื้อหารัฐธรรมนูญ 2560 ในประเด็นอื่นๆ ได้ที่
